SOSYAL AĞLARIN BENİMSENMESİ ÖLÇEĞİ

Dr. Yasemin Koçak Usluel
Sacide Güzin Mazman
Hacettepe Üniversitesi

Özet

Bu çalışmanın amacı sosyal ağların benimsenmesi sürecine etki eden faktörleri ortaya koymaya yönelik bir ölçek geliştirmektir. Çalışmada sosyal ağlardan en yaygın ve yoğun şekilde kullanılan Facebook uygulaması ele alınmıştır. Veriler Facebook’a üyeliği olup web ortamında yayımlanan ölçme aracını tamamlayan 606 Facebook kullanıcısından toplanmıştır. Ölçek geliştirmenin ilk aşamasında kabul, kullanım, benimseme ve yayılım kuramları ile modelleri temel alınarak 23 maddeden oluşan bir taslak hazırlanmıştır. Ölçeğin geçerlilik çalışmaları için açımlayıcı faktör analizi, birinci düzey doğrulayıcı faktör analizi ve ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizi yapılmış; güvenirlik çalışmaları için ise ölçeğin güvenirlik katsayısı ve madde toplam korelasyonları hesaplanmıştır. Veriler ikiye ayrılarak ilk olarak birinci yarısına açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda yük değeri düşük olan 2 madde (B18 ve B19) ölçekten atılmış ve geriye kalan 21 maddenin 5 faktör altında toplanarak (yarar, kullanım kolaylığı, sosyal etki, kolaylaştırıcı faktörler ve topluluk kimliği), toplam varyansın %69,3’ünü açıkladığı bulunmuştur. Daha sonra açımlayıcı faktör analizi sonucu elde edilen benimsemeye ilişkin faktörleri doğrulamak için verilerin diğer yarısına birinci düzey doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Birinci düzey doğrulayıcı faktör analizinden sonra, yarar, kullanım kolaylığı, sosyal etki, kolaylaştırıcı faktörler ve topluluk kimliği boyutlarının kuramsal olarak ileri sürülen benimseme faktörünü temsil ettiğini göstermek amacıyla, ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Birinci ve ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizi sonucu elde edilen uyum indeksi değerleri modelin iyi uyum gösterdiğini ortaya koymuştur. Yarar faktörünün benimseme ile en yüksek ilişkiye (0,91) sahip faktör olduğu ortaya çıkmış ve benimseme yarardaki değişkenliğin %83’ünü açıklamıştır. Sonuç olarak, yarar, kullanım kolaylığı, sosyal etki, kolaylaştırıcı faktörler ve topluluk kimliği olmak üzere 5 faktörden ve toplam 21 sorudan oluşan sosyal ağların benimsenmesi ölçeği geliştirilmiştir. Ölçeğin güvenirlik katsayısı .901 olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Sözcükler

Sosyal ağlar, Benimseme, Ölçek geliştirme.