ÖĞRETMENLERİN ÖZYETKİNLİK İNANÇLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Dr. Sema Kaner
Ankara Üniversitesi
Dr. Begümhan Yüksel
Dr. Cem Oktay Güzeller
Akdeniz Üniversitesi

Özet

Öğretmenlerin yetkinlik inançları onların sınıftaki davranışlarını, kararlarını ve sınıfı nasıl yönettiklerini etkiler. Bandura (1994, 1997), öğretmenlerin öğretimle ilgili öz-yetkinlik inançlarının onların sadece sınıftaki akademik uygulamaları nasıl yapılandırdıklarını değil, aynı zamanda öğrencilerin zihinsel kapasitelerini de nasıl değerlendirdiklerini etkilediğini de ifade etmektedir. Öğretmenin kendi mesleki yetkinliğine olan inancı, onun nasıl davranacağını belirleyen en güçlü yordayıcıdır (Bandura, 1994, 1997). Son yıllarda öğretmenlerin öz-yetkinlik inançları, eğitim araştırmalarında en ilgi çekici konulardan olmuştur. Türkiye’de de öğretmenlerin öğretimsel yetkinliklerine giderek artan bir ilgi olduğu gözlenmektedir. Bu konudaki çalışmalar genellikle genel eğitim ve branş öğretmenleri üzerinde odaklanmakta, özel eğitim öğretmenlerinin yetkinlik inançlarını inceleyen araştırmalar sınırlı kalmaktadır. Bu çalışmada, öğretmenlerin öz-yetkinlik inançlarının bazı değişkenlerden etkilendiği gerçeğinden hareketle, öğretmenlerin engelli ve engelli olmayan öğrenciler ile çalışmalarına, sınıflarında problem davranışları olan öğrenci sayılarına, öğretmenlerin cinsiyetlerine ve deneyim sürelerine göre yetkinlik inançlarının farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırma grubu, 212 (%47.1) zihin engelli çocuklarla çalışan özel eğitim öğretmeninden ve 238 (%52.9) engeli olmayan çocukların öğretmenlerinden olmak üzere toplam 450 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler, Öğretmen Mesleki Yetkinlik Ölçeği ile toplanmış ve iki yönlü ANOVA ile analiz edilmiştir. Bulgular, öğretmenlerin mesleki yetkinliklerinin, incelenen bağımsız değişkenler açısından farklılaşmadığını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Öz-yetkinlik, Öğretmen, Engelli ve engelli olmayan öğrenciler.