ANNE YILMAZLIK ÖLÇEĞİNİN PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİ

Dr. Sema Kaner
Ankara Üniversitesi
Uzman Hatice Bayraklı
Milli Eğitim Bakanlığı

Özet

Yılmazlık, dayanıklılık ve mücadelecilik gibi pek çok kavramı içeren karmaşık bir yapıdır. Bu nedenle, yılmazlık çalışmalarında doğru ölçme aracını seçmek ve kullanmak çok önemlidir. Son yıllarda, Türkiye’de yılmazlık çalışmaları giderek artmıştır. Bu çalışmalar daha çok çocuklar ve gençler ile yürütülmüştür. Bu çalışmalarda yılmazlık daha çok ülkemize uyarlanmış ölçme araçları kullanılmıştır. Üniversite öğrencileri için geliştirilmiş Gürgan’ın (2006a, 2006b) Yılmazlık Ölçeği dışında ülkemiz koşullarına uygun yılmazlık ölçeği bulunmamaktadır. Bu araştırmada, annelerin yılmazlık algısını değerlendirmeyi amaçlayan Anne Yılmazlık Ölçeği geliştirilmesi amaçlanmıştır. Gürgan’ın Yılmazlık Ölçeğinden alınan 50 maddeye ilaveten annelerin yılmazlığını ölçtüğü düşünülen 49 yeni madde hazırlanmıştır. Böylece, bu taslak form kaynaştırma sınıflarında bulunan 6-14 yaşındaki 307 çocuğun annelerine uygulanmıştır. Annelerden elde edilen veriler doğrulayıcı faktör analizi yoluyla çözümlenmiş ve sekiz faktörden oluşan 34 maddelik bir ölçek elde edilmiştir: İyimserlik-4 madde, Mücadelecilik-10 madde, Öz-Yetkinlik-4 madde, Sosyal Destek-4 madde, Başarıya-Amaca Güdülenme-3 madde, Yeniliklere Açıklık-3 madde, Riskleri Öngörme-3 madde, Sosyal Yeterlik-3 madde. DFA sonucunda, elde edilen uyum indeks değerleri Kaykare/Sd= 1024.18/464=2.21; RMSEA: 0.060; RMR: 0.058; Standardize RMR: 0.053; NNFI: 0.96; CFI: 0.97; GFI: 0.84; AGFI: 0.81’dir. Ayrıca, madde analizi ve alt ölçekler arası korelasyonlar da hesaplanmıştır. Ölçeğin birleşme geçerliği Anababa Öz-Yetkinlik Ölçeği ve Öğrenilmiş Güçlülük ölçeği, ayrılma geçerliği ise Beck Depresyon Envanteri ile test edilmiştir. AYÖ’nin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.58-0.94 arasındadır.

Anahtar Sözcükler

Yılmazlık, Anneler, Doğrulayıcı faktör analizi, Geçerlik ve güvenirlik.

TAM METİN