EĞİTİM POLİTİKALARININ YANSIMALARI: GENEL VE ÖZEL EĞİTİM

Dr. Gönül Akçamete
Ankara Üniversitesi
Hüsna Sema Büyükkarakaya
Bilge Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
Hatice Bayraklı
Doğu Akdeniz Üniversitesi
Emel Sardohan Yıldırım
Ankara Üniversitesi

Özet

Yirminci yüzyılın birinci yarısında egemen olan tıbbi modelin, 1960’lardaki insan hakları hareketinin de etkisiyle yerini sosyal modele bırakması sonucunda eğitim, ayrım yapılmadan tüm insanların eşit fırsatlarla yararlanması gereken bir insan hakkı olarak ele alınmaya başlanmıştır. Bu durum eğitim politikalarına da yansımış; okul dışı kalma riski altındaki tüm bireylerin eğitim hakkından yararlanması gerektiği düşüncesiyle, dünyada ve Türkiye’de genel ve özel eğitim politikalarıyla ilgili yeni eğilimler ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada dünyada ve Türkiye’de genel ve özel eğitim politikalarının yeni eğilimler çerçevesinde ele alınması amaçlanmıştır. Bu amaçla tarihsel bağlam dikkate alınarak dünya genelinde ve Türkiye özelinde genel eğitim ve özel eğitim politikalarının oluşturulması, uygulanması ve bunların birbiri üzerindeki karşılıklı etkileri ele alınmıştır. Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da çıkarılan yasaların ve uluslar arası sözleşmelerin ışığında bütünleştirmeye giden süreç incelenmiştir. Dünyadaki özel eğitim politikalarının nasıl bir seyir izlediğine ek olarak Türkiye’nin özel eğitim politikası ülkemizde çıkarılan yasalar ve uygulamalar çerçevesinde ele alınmıştır. Ayrıca, politikalar düzeyinde mevcut sorunlar değerlendirilerek bu sorunların giderilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur. Yapılan değerlendirmeler sonucunda dünyada özel eğitimin kapsamı ile öznelerinin değiştiği ve sadece özel eğitim gerektiren öğrenciler için değil tüm öğrenciler için bütünleşmeye dayalı eğitim politikalarının ve buna paralel düzenlemelerin oluşturulduğu görülmüştür. Türkiye örneğinde ise özel eğitimin hala “engellilik” olgusu üzerinden ele alındığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Sözcükler

Genel ve özel eğitim, Eğitim politikası, Tıbbi model, Sosyal model, Yeni eğilimler.

TAM METİN