Prof. Dr. Nilgün Köklü
Ankara Üniversitesi

Özet

Bu çalýþmada, bir devlet üniversitesinde görev yapan öðretim üyelerinin araþtýrma sürecine iliþkin etik olmayan davranýþlar konusundaki görüþleri araþtýrýlmýþtýr. Bu amaçla hazýrlanan 26 maddeden oluþan anket, toplam 70 öðretim üyesine internet ortamýnda uygulanmýþtýr. Ankette yer alan toplam 26 davranýþýn her biri için A) etik olup olmadýðý, B) kendileri tarafýndan gösterilip gösterilmediði ve C) meslektaþlarý tarafýndan gösterilip gösterilmediði sorulmaktadýr. Akademisyenlerin tamamý 6 davranýþý etik bulmamýþlardýr. Bunlar “verileri uydurma, araþtýrma verilerini deðiþtirme, kendisine aykýrý gelen verileri yok etme, araþtýrma yöntemi hakkýnda yanlýþ bilgi verme, aþýrma, projeye katkýsý olmayan kiþileri araþtýrma projesine ortak yazar olarak ekleme” davranýþlarýdýr. Çoðunluk tarafýndan etik bulunmayan davranýþ sayýsý 14’tür. Meslektaþlarý ile yapýlan tartýþmalarda ortaya çýkan görüþleri araþtýrmasýnda temel alma davranýþý ve ayný araþtýrmayý birden fazla toplantýda sunma davranýþý diðerlerine göre bir parça daha etik bulunmuþtur. Bundan daha fazla bir yüzde ile etik bulunan davranýþa rastlanmamýþtýr. Akademisyenler etik olmayan davranýþlarý, meslektaþlarýndan daha az gösterdiklerini düþünmektedirler. Etik olmayan davranýþlara neden olan faktörler, akademisyenlerin görüþlerine göre bilimsel yetersizlik, araþtýrma ortamýnýn uygun olmayýþý, kolaya kaçma, denetim eksikliði, fazla yayýn baskýsý, psikolojik sorunlar, etik komitelerinin yetersizliði ve araþtýrma etiði konusundaki yetersizlikler olmuþtur.

Anahtar Sözcükler
Bilimsel yanýltma, akademik araþtýrmacýlarýn araþtýrma etiði, etik olmayan araþtýrma davranýþý.

TAM METIN