YAPILANDIRMACI ÖĞRENME VE ÖĞRETİME
ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM

Dr. Nurettin Şimşek
Ankara Üniversitesi

Özet

Daha çok felsefi yönü ağır basan yapılandırmacılık son dönem eğitim bilimleri literatüründe önemli bir tartışma konusu haline geldi. Nesnel bilgiyi tümüyle ya da büyük oranda reddeden bu yaklaşım; uzlaşmayı, işbirliğini, kültürü, bilginin değişkenlik, geçicilik ve durumsallığını temel almakta, öznellik ve göreliliği vazgeçilmez ilkeler olarak sunmakta; uluslararası literatürde benimsendiği kadar tepki de çekmekte, önemsendiği kadar hafife de alınmaktadır. Taraftarlarının aksine kimileri bu yaklaşımı “yeni şişede eski şarap” ya da “test edilemez denenceler” bütünü olarak nitelerken, “hayal gücünün gerçeğe tercihi” şeklinde özetleyenler de vardır.

Türkiye’de tanıtma ve nesnel araştırmalara konu etmeye dönük az sayıdaki çalışma bir yana, ilgili çalışmaların önemli bir kısmı, “yapılandırmacılık iyidir” türü, denence görünümlü sayıltılarla başlayıp, doğrulamaya uygun sistematik içinde aynı savı yeniden üretmekten öteye geçmemektedir. Oysa okullarda uygulanmaya başlaması öncesinde, bu yaklaşımın olası etkilerini kestirmeye olanak verebilecek türden tartışma ve tarafsız araştırmalara gereksinim vardır.

Bu makalenin amacı eğitim bilimcileri ve uygulayıcıları yapılandırmacılığın eleştirel bir gözle incelenmesine davet etmek ve tartışmaya açık bir örnek sunmaktır. Çalışmada yapılandırmacılık, onu benimsetmeye ve meşrulaştırmaya çalışanlar kadar, eleştirip karşı çıkanların görüşlerine de yer verilerek irdelenmiştir. Bir yandan yapılandırmacı yaklaşımın felsefi ve psikolojik dayanakları irdelenirken, diğer yandan bu yaklaşıma ilişkin sorunlar ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Sözcükler
Yapılandırmacılık, öğretim tasarımı, araştırma tasarımı, sorunlar, eleştiriler.

TAM METIN